ავტორები: დალი კანდელაკი, მარინა გარიშვილი, ნათია ამირეჯიბი

რედაქტორები: ვახტანგ გურული, ნინო ჩიქოვანი

რეცენზენტი – ზაალ გოგენია

გვესაუბრება წიგნის ერთ-ერთი ავტორი დალი კანდელაკი

,,ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის არსებობის პირველივე წლებიდან დიდი ყურადღება ეთმობოდა სლავების, კერძოდ, რუსეთის ისტორიის შესწავლას. თსუ-ში 1927 წლიდან დღემდე ფუნქციონირებს რუსეთის ისტორიის კათედრა. უნივერსიტეტის ისტორიის ფაკულტეტის სასწავლო გეგმაში სავალდებულო სასწავლო კურსად ყოველთვის შედიოდა „რუსული წყაროთმცოდნეობა“, თუმცა საბჭოთა ეპოქაში სტუდენტები ამ საგანს რუსული სახელმძღვანელოებიდან სწავლობდნენ. 2006 წელს უნივერსიტეტში განხორციელებული რეფორმის შემდეგ სტუდენტებს ამ საგანს სწავ­ლების ვერცერთ საფეხურზე ვერ ვთავაზობდით. მხოლოდ 2021 წელს გახდა შესაძლებელი მისი დამატება ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის მაგისტრატურის ინტერდისციპლინურ საგანმანათლებლო პროგრამაში – „რუსეთისმცოდნეობა“. შესაბამისად, სლავისტიკის სასწავლო-სამეცნიერო ინსტიტუტის რუსეთის ისტორიის კათედრამ მიზანშეწონილად მიიჩნია უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებების სტუდენტებისთვის ქართულენოვანი სახელმძღვანელოს შექმნა. ამ მიზნით, სხვადასხვა სპეციალობის მეცნიერთა ჯგუფმა (ისტორიკოსმა, სამართალმცოდნემ, ფილოლოგმა) დაამუშავა უახლესი სამეცნიერო ლიტერატურა და სახელმძღვანელოები რუსული წყაროთმცოდნეობის შესახებ და წინამდებარე წიგნი მოამზადა.

რუსული წყაროთმცოდნეობა არის ფუნდამენტური დისციპლინა ისტორიკოსი და რუსეთისმცოდნე სტუდენტების პროფესიული მომზადების კუთხით.

წყარო, როგორც ისტორიულ კვალთა ერთობლიობის გაგება, წარსულის შესახებ უტყუარი ცოდნის მიღების ერთადერთი საშუალებაა. მთლიანობაში ჩვენი ცოდნა რუსეთის ისტორიის შესახებ ამ შემეცნების მართებული მეთოდიკის შერჩევასა და რუსული წყაროების შესახებ ცოდნის სიღრმესა და მრავალფეროვნებაზეა დამოკიდებული. წყაროთმცოდნეობა შესაძლებელს ხდის დადასტურებული ფაქტების გამიჯვნას საეჭვოსგან, ისტორიული სინამდვილის შეძლებისდაგვარად ადეკვატურ რეკონსტრუქციას და ეწინააღმდეგება ისტორიის ტენდენციურ, სუბიექტურ ინტერპრეტაციებსა და გაყალბებებს.

სახელმძღვანელოს – „რუსული წყაროთმცოდნეობა“ – მიზანია სტუდენტებისათვის ისტორიული მეცნიერების განვითარების თანამედროვე დონის შესაბამისი წყაროთმცოდნეობის თეორიისა და მეთოდოლოგიის სფეროებში ცოდნის მიცემა, რუსეთის ისტორიის წყაროების თაობაზე ინფორმაციების მიწოდება, Х საუკუნიდან XXI საუკუნის დასაწყისის ჩათვლით რუსეთის ისტორიის შესახებ არსებული წერილობითი წყაროების უმნიშვნელოვანესი კომპლექსის სისტემური მიმოხილვა და მათთან მუშაობის სხვადასხვა მეთოდის აღწერა. წყაროების შერჩევა განხორციელდა სახეობითი და ქრონოლოგიური პრინციპების გათვალისწინებით. თითოეული თავის ფარგლებში, წყაროთა კონკრეტული ნაირსახეობის შესწავლისას, განსაზღვრულია მათი ქრონოლოგიური საზღვრები, რომლებიც ითვალისწინებენ რუსეთის ისტორიის ეტაპებს, წერილობითი ძეგლების ევოლუციის საფეხურებს, აგრეთვე, მოცემულია წყაროთმცოდნეობის ისტორიის ექსკურსი; საკმაოდ ვრცელი ადგილი ეთმობა თანამედროვე წყაროთმცოდნეობის მეთოდებს.

სახელმძღვანელოში მოცემულია რუსეთის ისტორიის ძირითადი წყაროების მიმოხილვა. ისინი იყოფა ორ ბლოკად: შუა საუკუნეების და ახალი და უახ­ლესი დროის წყაროები. უპირატესად, განიხილება წერილობითი წყაროები. ეს განპირობებულია როგორც ამ უკანასკნელთა ინფორმაციულობით, ისე იმ გარემოებით, რომ ნივთიერი, გამომსახველობითი და სხვა წყაროების განსახილველად გაცილებით მეტი ადგილია საჭირო. წინამდებარე სახელმძღვანელოში მიმოხილულია ის გამომსახველობითი და კონვენციონალური (პირობითი აღნიშვნების, სიმბოლოების ყველა სისტემა გრაფიკული ნიშნებით და მანქანურ მატარებლებზე ჩაწერილი ინფორმაცია, ე.ი. თანამედროვე ელექტრონული წყაროები) წყაროები, რომლებიც უშუალოდ წერილობით წყაროებს უკავშირდება.

სქოლიოებში მოცემულია სხვადასხვა ისტორიული პირისა და მეცნიერის მოღვაწეობის შესახებ მოკლე ცნობები, ისტორიული ადგილებისა და ტერმინების განმარტებები, რაც დაეხმარება მკითხველს საკითხთან დაკავშირებით დამატებითი ინფორმაციის მიღებაში”.