რით იყო აღსანიშნი 95 წლის უნივერსიტეტის გაზეთის საიუბილეო ღონისძიება
მაია ტორაძე
9 ივნისს თსუ–ის ემერიტუსი პროფესორის, აკადემიკოს რისმაგ გორდეზიანის იუბილესადმი მიძღვნილი წიგნის „ანტიკური სამყაროს ხიბლი — რისმაგ გორდეზიანი 80“ პრეზენტაცია და გაზეთ „თბილისის უნივერსიტეტის“ 95 წლის საიუბილეო ღონისძიება გაიმართა.
თსუ-ის რექტორის მოადგილემ ნინო ოკრიბელაშვილმა წარმატებულ მეცნიერსა და მრავალი თაობის აღმზრდელზე — რისმაგ გორდეზიანზე საუბრისას აღნიშნა, რომ უნივერსიტეტი ამაყობს იმით, რომ სწორედ მას ჰყავს ასეთი რანგის მეცნიერი, რომელმაც დიდი აღიარება და სიყვარული მოიპოვა არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მის ფარგლებს გარეთაც. მისი თქმით, თსუ-ში ჩამოყალიბებული კლასიკური ფილოლოგიის, ბიზანტინისტიკისა და ნეოგრეცისტიკის ინსტიტუტი ერთ-ერთი წამყვანი სკოლაა მსოფლიოში. თსუ-ის რექტორის მოადგილემ გაზეთ „თბილისის უნივერსიტეტს“ დაარსებიდან 95 წლისთავი მიულოცა და აღნიშნა, რომ თითქმის უნივერსიტეტის ასაკის გაზეთის ფურცლებზე წლების განმავლობაში აისახებოდა არა მხოლოდ თსუ-ის, არამედ მთელი ქვეყნის ცხოვრება.
ღონისძიებაზე ასევე წარსდგა საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის მოადგილე ნუნუ მიცკევიჩი, რომელმაც საიუბილეო სიტყვის შემდეგ დამსწრე საზოგადოებას მინისტრის — მიხეილ ჩხენკელის მისალოცი წერილი გააცნო: „ბატონო რისმაგ, თქვენს ნაშრომებზე არაერთი თაობა აღიზარდა და მნიშვნელოვანია, რომ ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში აგრძელებთ მოღვაწეობას და ახალ თაობას გადასცემთ იმ ცოდნასა და ღირებულებებს, რომელიც ასე მნიშვნელოვანია ქართული მეცნიერების განვითარებისთვის. საამაყო და სასიხარულოა, რომ თქვენი ავტორიტეტი აღიარებულია არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ ქვეყნის ფარგლებს გარეთ. გისურვებთ ჯანმრთელობას, დღეგრძელობას, წინსვლასა და წარმატებას ქართული მეცნიერების და სრულიად ქვეყნისა და ქართველი ხალხის საკეთილდღეოდ! პატივისცემით, მიხეილ ჩხენკელი!“- ნათქვამია წერილში.
საინტერესო და მნიშვნელოვანი იყო აკადემიკოს როინ მეტრეველის მიმართვა. მან კომპლექსურად ისაუბრა როგორც გაზეთ „თბილისის უნივერსიტეტის“ მნიშვნელობაზე, ასევე რისმაგ გორდეზიანის მოღვაწეობასა და მისი იუბილესადმი მიძღვნილ წიგნზე.
„წიგნი, რომელიც მე წავიკითხე, არის ძალიან სოლიდური შრომის ნაყოფი, რომელიც არა მხოლოდ უბრალოდ პუბლიცისტურია, არამედ მწერლური. წიგნში ჩვენი ძვირფასი რისმაგის ცხოვრებიდან გარკვეული პასაჟები რედაქტორ ნინო კაკულიას ძალიან ოსტატურად შეჰყავს, ხოლო მისი სტრუქტურა ყველანაირად საინტერესოა.
რისმაგ გორდეზიანი არის გამოჩენილი ქართველი მეცნიერი, ფაქტობრივად, ის არის თავისი დარგის წამწევი. უდიდესი დამსახურება აქვს რისმაგ გორდეზიანს ლექსიკოლოგიაში, მან გამოსცა ანტიკური ენციკლოპედია, რომელიც არის შედევრი!
აქვე, აუცილებლად უნდა აღვნიშნო თსუ-ის გაზეთის მნიშვნელობა საუნივერსიტეტო ცხოვრებაში. აქ სხედან ჩემი თაობის წარმომადგენლები, რომლებიც ამ გაზეთზე გავიზარდეთ. ამ გაზეთმა დიდი ბიძგი მისცა ქართული პრესის ცხოვრებას და მეცნიერების პოპულარიზაციას მეტად შეუწყო ხელი“,- თქვა როინ მეტრეველმა.
თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კლასიკური ფილოლოგიის, ბიზანტინისტიკის და ნეოგრეცისტიკის ინსტიტუტის დირექტორმა, პროფესორმა ლევან გიგინეიშვილმა გაიხსენა ბატონ რისმაგ გორდეზიანთან პირველი გარდამტეხი შეხვედრა, რამაც სრულად შეცვალა მისი განვითარების მიმართულება: „დავამთავრე სკოლა და როდესაც მიხვდნენ, რომ ტექნიკური საგნებით დაინტერესებული ადამიანი არ ვიყავი, ჩაიქნიეს ხელი. ვმეგობრობდით ვანიკო რამიშვილთან, რომელიც იყო კლასიკური ფილოლოგი და მანვე მირჩია, რომ ჩაამებარებინა კლასიკურ ფილოლოგიაზე. ამის მერე გავიცანი ბატონი რისმაგი და პირველი შეხვედრიდან მახსოვს, რომ დაგვაშინა: „ვისაც გინდათ კლასიკურზე ჩაბარება, იცოდეთ, რომ ძალიან რთული იქნება, შეიძლება რაღაც ერთ ლექსზე საათები დაკარგოთ, რათა ჩაეძიოთ თითოეულ დეტალს. ისეთები არ მოხვიდეთ, თუ მართლა არ ხართ დაინტერესებული“,- გვითხრა მან. მე კი, პირიქით, უფრო მეტი აზარტი გამიჩნდა, რომ კლასიკური ფილოლოგია შემესწავლა. მაშინ ვიფიქრე, რომ მარტო ჰომეროსის „ილიადას“ ბერძნულად წაკითხვა არ კმაროდა იმის მოტივაციად, რომ აქ ჩამებარებინა. ბატონმა რისმაგმა არამც თუ არ გაგვაწბილა, პირიქით, უფრო დაგვმუხტა ამ ინტერესით. ეს ძალიან დიდი რამ იყო. გვაზიარებდა თანდათანობით ამ ძალიან დიდ კულტურას. მის ლექციებში ახლაც მახსოვს დამაინტრიგებელი საკითხები: — გრძნობ, რომ რაღაც აკლია? გამოხატე ეს! გაინტრიგებდა — მიდი, გამოხატე! რა დაგაკლდა ამ სურათში! და ეს ყველაფერი არის დიდი სიყვარულის შედეგი — თავისი დარგი რომ უყვარს, ასე გემრიელად უნდა მას გაზიაროს. მისი ბერძნული ცივილიზაცია თაობებს აღზრდის, რადგან შეუძლია ჩვეულებრივ აუდიტორიასაც გამოსდოს ეს ინტერესის კაუჭი. ერთხელ ზევსად გამოაცხადეს სტუდენტებმა… შემდეგ წელს ზევსად ვეღარ გამოაცხადებდნენ, რამე უფრო მაღალი იყო საჭირო და იკითხეს — რა არის ზევსზე უფრო მაღალი ანტიკურ მითოლოგიაში?! ეს არის მოირა. მოირა — ეს ბედისწერაა, მაგრამ მდედრობითი სქესისაა, ამიტომ გადაწყვიტეს — ბატონი რისმაგი არის მოიროსიო… ის ყველაფერ ამას იღებდა ხალისითა და არაჩვეულებრივი იუმორის გრძნობით. მინდა ვთქვა, რომ ინსტიტუტის დაარსებაც უბრალო საქმე არ არის. ბატონი რისმაგი თეიოსია, იმიტომ, რომ მან ინსტიტუტი დააარსა და ამ ინსტიტუტს ძალიან დიდი ისტორია ექნება“, — თქვა ლევან გიგინეიშვილმა.
საიუბილეო სხდომაზე ნაჩვენები იქნა თსუ-ის პუბლიცისტიკისა და ელექტრონული მედია ცენტრის მიერ თსუ-ის მულტიმედია ცენტრის ბაზაზე მომზადებული ფილმი — „9 ძველი და 5 ახალი ამბავი 95 წლის გაზეთის ისტორიიდან.“ ფილმის რეჟისორია ცენტრის ხელმძღვანელი ნინო კაკულია, რომელმაც ერთ 40-წუთიან ფილმში დეტალურად და საიტერესოდ გადმოსცა გაზეთ „თბილისის უნივერსიტეტის“ თითქმის საუკუნოვანი ისტორია და ის პერიპეტიები, რაც მან არსებობის განმავლობაში გამოიარა.
თსუ-ის ასოცირებულმა პროფესორმა და საქართველოს რეგიონულ მაუწყებელთა ასოციაციის ხელმძღვანელმა ნათია კუპრაშვილმა გამოყო გაზეთ „თბილისის უნივერსიტეტის“ როლი უნივერსიტეტის სამეცნიერო საქმიანობის გაშუქებაში და განსაკუთრებით გამოკვეთა ცენტრის ბაზაზე მომზადებული გადაცემა „უნივერსია“: „ჩვენ დღეს ვსაუბრობთ რედაქციაზე, რომელმაც ჩვენი უნივერსიტეტის ყველაზე დიდი და უახლესი ისტორია შექმნა, ვხედავდით წარმოდგენილ ფილმში — თუ როგორი იყო განვითარება, როგორი იყო ცენზურის კვალი, როგორი იყო თავისუფლების მცდელობები. ეს ისტორია თავიდან ბოლომდე არის სწორედ ჩვენი ჟურნალისტიკის ისტორია. ამავდროულად, ის ფაქტი, რომ ცენტრის ბაზაზე მზადდება გადაცემა „უნივერსია“, რომელიც გადაიცემა რეგიონულ ტელევიზიებში, არის თსუ-ის მისიის შესაბამისი, რადგან რეგიონებში მცხოვრებ აუდიტორიასთან ყველაზე ახლოსაა. ეს გადაცემა ჩვენს ბადეში წერია არა როგორც უბრალოდ გადაცემა, არამედ როგორც საგანმანათლებლო დოკუმენტალისტიკა. ასე იღებს მას აუდიტორია. რაც შეეხება აუდიტორიის რეაქციას, ძალიან ბევრი შედარება იყო ევროკავშირთან და ჩვენც ვადარებთ ხოლმე — თუ რა შედეგზე გავიდა სწორედ ევროპულ პროდუქციასთან შედარებით ეს გადაცემა. „უნივერსია“ „დოიჩე ველეს“ საგანმანათლებლო დოკუმენტალისტიკას რეიტინგით არასდროს ჩამოუვარდება. როგორ შეიძლება არ მიულოცო ეს ფაქტი ქალბატონ ნინო კაკულიას და მის რედაქციას?!“- აღნიშნა ნათია კუპრაშვილმა.
საზოგადოების წინაშე სიტყვით წარსდგა საქართველოს საზოგადოებრივი მაუწყებლის სამეურვეო საბჭოს წარმომადგენელი ბონდო მძინარაშვილი. „დღეს გაზეთ „თბილისის უნივერსიტეტის“ იუბილეა და ერთ რამეს დავაკვირდი — საერთოდ არ აქვს მნიშვნელობა, რა ფორმაციის დროს გამოდის გაზეთი, მთავარია იმ ეპოქის სულს ასახავდეს. ამ გაზეთში ეპოქა ჩანს და მე მინდა ერთი რამ ვთხოვო სამეცნიერო წრეების წარმომადგენლებს: იაქტიურეთ, ნუ დაუთმობთ საეთერო სივრცეს და საგაზეთო ფურცლებს არშემდგარ ადამიანებს, ადამიანებს, რომლებსაც არაფერზე არ ეკისრებათ პასუხისმგებლობა. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტს და მის გაზეთს უზარმაზარი როლი აკისრია ამ თვალსაზრისით და მე დარწმუნებული ვარ, რომ ნინო კაკულია და გაზეთის რედაქცია ამ თვალსაზრისით ნამდვილად დიდ და მნიშვნელოვან ნაბიჯებს გადადგამს“,- თქვა ბონდო მძინარაშვილმა.
ღონისძიების დასკვნით ნაწილში მეტად მნიშვნელოვანი და ემოციური იყო ბატონ რისმაგ გორდეზიანის მიმართვა. მან მადლობა გადაუხადა ყველას და გამოყო 95 წლის გაზეთის კოლოსალური წვლილი უნივერსიტეტის საქმიანობის პოპულარიზაციაში: „95 წელია, რაც ეს გაზეთი ემსახურება უნივერსიტეტს. მინდა ვისარგებლო შემთხვევით და მივულოცო მის ხელმძღვანელობას და, საერთოდ თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტს ეს შესანიშნავი თარიღი. ამ გაზეთმა ჟურნალისტების მრავალი თაობა გაზარდა და ამით დიდი სამსახური გაუწია უნივერსიტეტს. ეს გაზეთი კიდევ მრავალ ასეთ იუბილეს გადაიხდის და კიდევ მრავალ თაობას აღზრდის. მადლობა იმისათვის, რომ შეიქმნა წიგნი ჩემ შესახებ. ქალბატონმა ნინო კაკულიამ დიდი შრომა გასწია წიგნის და ფილმის გადაღებაზე და მინდა გულწრფელი მადლობა მოვახსენო მას. ძალიან საინტერესო გეგმები მაქვს მომავლისათვისაც და, თქვენთან ერთად, ნება მომეცით, მქონდეს ამ მომავლის დიდი იმედი და განსაკუთრებით — საშუალება, რომ განხორციელებული ღონისძიებებით მეც მივიღო სიამოვნება. დიდი მადლობა კიდევ ერთხელ, ქალბატონებო და ბატონებო, ჩემდამი ყურადღების გამოჩენისათვის!“ — თქვა რისმაგ გორდეზიანმა.
95 წლის განმავლობაში გაზეთ „თბილისის უნივერსიტეტმა“ ბევრი ერთგული რესპონდენტი შეიძინა. მათ შორის გამორჩეულია აკადემიკოსი ინესა მერაბიშვილი, რომელმაც ხაზი გაუსვა რედაქციის თავდადებულ შრომას:
„პირველ ყოვლისა, გულმხურვალედ ვულოცავ გაზეთ „თბილისის უნივერსიტეტს“ დაარსებიდან 95 წლის იუბილეს და მარად წარმატებულ მოღვაწეობას ვუსურვებ მას დედაუნივერსიტეტთან ერთად! უნივერსიტეტის გაზეთი უნივერსიტეტის სარკე და სახეა. საამაყოა, რომ ამ გაზეთის გამორჩეულად თავდადებული ჟურნალისტები ქალბატონ ნინო კაკულიას ხელმძღვანელობით სამაგალითოდ მიჰყვებიან ჩვენს საუნივერსიტეტო ცხოვრებას და გულისყურით უსმენენ მის მაჯისცემას. როგორც ჩვენი ნინო კაკულია გამოგვიტყდა საჯაროდ, ის განსაკუთრებული სიფრთხილითა და მოწიწებით უდგება ყოველ პროფესორს, რადგან ესმის და სჯერა მათი სათუთი ბუნებისა. მადლობა მას და მის გუნდს ამისათვის.
საგულისხმოა, რომ გაზეთის საიუბილეო თარიღის აღნიშვნა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტმა საგანგებოდ დაამთხვია აკადემიკოს რისმაგ გორდეზიანის დაბადების დღესა და მისი ახალი წიგნის პრეზენტაციას, რადგან ბატონი რისმაგი ბრძანდება ქართული მეცნიერების მეტრი და მრავალი ათეული წელია ღირსეულად იღწვის მეცნიერებისა და სამშობლოს საკეთილდღეოდ. ჭეშმარიტი მეცნიერება არასოდეს ყოფილა ადგილობრივი. ის ყოველთვის საერთაშორისოა და ამის საუკეთესო მაგალითია აკადემიკოსი რისმაგ გორდეზიანი.
გულითადად ვულოცავ ჩემთვის ძალიან ძვირფას და საყვარელ პროფესორსა და კოლეგას ამ თარიღს!“ — თქვა მან.
* * *
ღონისძიება განსაკუთრებით თბილ და შეიძლება ითქვას, ოჯახურ გარემოში ჩატარდა, რადგან ამ 95 წლის განმავლობაში გაზეთის რედაქციის და რედკოლეგიის თითოეული წევრის სახელი სამუდამოდ ჩაიწერა როგორც უნივერსიტეტის, ისე გაზეთის ისტორიაში. ზუსტად ამიტომ, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო მათი შთაბეჭდილებები ღონისძიებასთან დაკავშირებით.
ირინე დარჩია, თსუ-ის პროფესორი: „ვფიქრობ, წიგნის პრეზენტაციამ და გაზეთის საიუბილეო დღემ ძალიან კარგად ჩაიარა. ნამდვილად წარმატებულ ღონისძიებად უნდა მივიჩნიოთ. როგორც ნაჩვენები ფილმები, ისე გამომსვლელთა სიტყვები იყო თან აკადემიური, თან ემოციური და საკმაოდ ამაღელვებელი, რაც ამ ტიპის შეხვედრებისთვის ბუნებრივია. ვფიქრობ, ძალიან კარგად წარმოჩინდა ქართული ჰუმანიტარული მეცნიერების ლეგენდის, ბატონი რისმაგის ღვაწლი და დამსახურება კლასიკური ფილოლოგიის და ზოგადად ჰუმანიტარული მეცნიერებების წინაშე, მისი მოღვაწეობის მნიშვნელოვანი ასპექტები, ის მადლიერების გრძნობა, სიყვარული და მოწიწება, რასაც მის მიმართ სტუდენტები, კოლეგები, ფართო საზოგადოების წარმომადგენლები განიცდიან. ასევე თვალსაჩინო იყო უნივერსიტეტის გაზეთის მრავალწლიანი და წარმატებული, არც თუ მარტივი და ია-ვარდით მოფენილი გზა და ისტორია, ის როლი, რაც ამ გაზეთმა შეასრულა არა როგორც ჩვენი უნივერსიტეტის, არამედ როგორც მთელი ქვეყნის აკადემიური, სამეცნიერო და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ცხოვრების მემატიანემ. კიდევ ერთხელ ვუსურვებ გაზეთს წარმატებებს და კიდევ უფრო ნაყოფიერ საქმიანობას, რომ 100 წლის იუბილე ღირსეულად აღნიშნოთ“.
თამარ ვეფხვაძე, თსუ-ის ასოცირებული პროფესორი: „პირველ ყოვლისა, დიდი მადლობა ამღონისძიების ორგანიზებისთვის. ძალიან თბილი საღამო გამოვიდა. არაჩვეულებრივი შთაბეჭდილება დატოვა ჩემზე თავად წიგნმა და, ცხადია, ფილმმაც, რომელიც ბატონ რისმაგ გორდეზიანს მიეძღვნა. სიტყვით გამომსვლელთაგან, ასევე, თითქმის ყველამ აღნიშნა ამ წიგნის სოლიდურობა და სიღრმე. პანდემიის ჩაკეტილობის შემდეგ ვისურვებდი ბევრ ასეთ საღამოს უნივერსიტეტში.“
აკაკი აბუთიძე, თსუ-ის ასოცირებული პროფესორი: „მქონდა პატივი, 2022 წლის 9 ივნისს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში დავსწრებოდი პროფესორ რისმაგ გორდეზიანის წიგნის პრეზენტაციას და გაზეთ „თბილისის უნივერსიტეტის” იუბილეს. აღნიშნული ღონისძიება წლის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული მოვლენა იყო უნივერსიტეტის ცხოვრებაში. საღამო წარმატებული და შინაარსობრივად მდიდარი იყო — გემოვნებით, დახვეწილად გაფორმებული. დიდი მადლობა მინდა გადავუხადო გაზეთის რედაქტორს ქ-ნ ნინო კაკულიას და გაზეთის მთელ კოლექტივს წლების მანძილზე ქართველი აკადემიური საზოგადოების, ერისა და სამშობლოს წინაშე გაწეული უაღრესად კეთილშობილური საქმის კეთებისათვის. თქვენი მისია უმნიშვნელოვანესია საზოგადოების პროგრესისა და მომავალი თაობებისგან ვითარებისთვის.“
ვახტანგ ლიჩელი, თსუ-ის პროფესორი: „9 ივნისს თსუ-ში ორი დიდი თარიღი აღინიშნა — აკადემიკოს რისმაგ გორდეზიანის 80 წლის იუბილე და თსუ-ის გაზეთის დაარსების 95 წლისთავი. ეს მართლაც ღირსსახსოვარი დღე იყო, რადგან საზოგადოებას, რომელმაც დარბაზში დიდი რაოდენობით მოიყარა თავი, თანაბრად დიდი პატივისცემა და სიყვარული აქვს ორივე მოვლენის მიმართ. ბატონი რისმაგის განუზომელი სამეცნიერო და საზოგადოებრივი დამსახურება, რომელიც შესანიშნავად იყო დოკუმენტირებული ქალბატონ ნინო კაკულიას მიერ, საყოველთაო პატივისცემას იმსახურებს, რაც აშკარად დადასტურდა მას შემდეგ, რაც ბატონმა რისმაგმა საზოგადოებას უშუალოდ მიმართა. რაც შეეხება ასეთი ხანგრძლივი და არაჩვეულებრივი ისტორიის მქონე გაზეთს, აქაც თვალნათლივ გამოიკვეთა არა მხოლოდ მისი მნიშვნელობა, არამედ ის დიდი შრომა, რომელსაც მუხლჩაუხრელად ეწევა თსუ პუბლიცისტიკის და ელექტრონული მედია ცენტრის შესანიშნავი კოლექტივი. ამდენად, ის მადლიერება, რაც ამ ადამიანების მიმართ გამოითქვა, არის სრულიად გულწრფელი, დამსახურებული და მართლაც განსაკუთრებულ პატივისცემას იმსახურებს.“